Mál 9 2012

Ár 2012, fimmtudaginn 23. ágúst, var haldinn fundur í úrskurðarnefnd lögmanna í húsnæði Lögmannafélags Íslands að Álftamýri 9, Reykjavík.

Fyrir var tekið málið nr. 9/2012:

Sveitarfélagið T

gegn

P hrl.

og kveðinn upp svofelldur

Ú R S K U R Ð U R :

Úrskurðarnefnd lögmannabarst þann 2. maí 2012 erindi sveitarfélagsins T þar semkvartað er yfir því að P hrl. hafi brotið gegn þagnarskyldu sinni samkvæmt 22. gr. laga um lögmenn og 6. gr. siðareglna lögmanna með því að upplýsa foreldri um barnaverndarmál sem rannsakað var án vitneskju þess.

Kærði sendi nefndinni greinargerð um málið þann30. maí 2012 og var kæranda gefinn kostur á að gera athugasemdir við hana,en hann hefur kosið að gera það ekki.

Málsatvik og málsástæður.

I.

Málsatvik eru að fullu upplýst og ekki er um þau ágreiningur. Í nóvember 2011 sendi barnaverndarnefnd T bréf til lögreglunnar í T þar sem óskað var rannsóknar á máli sem varðaði meint ofbeldi föður gagnvart börnum sínum. Í málavaxtalýsingu kæranda kemur fram að á grundvelli 43. gr. barnaverndarlaga hefði föðurnum ekki verið gerð grein fyrir málinu. Hafi dómari í framhaldi af þessu ákveðið að tekin skyldi skýrsla af börnunum í barnahúsi án vitneskju föðurins.

Var lögreglu falið að finna réttargæslumann fyrir börnin og hafði hún samband við kærða. Þegar honum hafði verið gerð grein fyrir málinu vísaði hann því frá sér þar sem hann væri að þjónusta föður barnanna. Segist kærða svo frá að lögreglufulltrúi hafi hringt og boðið sér að mæta í Barnahús sem réttargæslumaður vegna skýrslutöku. Ekki hafi komið fram hvert rannsóknarefnið væri, en rannsóknin hafi beinst að manni sem kærði hafði unnið fyrir og stæði til að taka skýrslu af einhverju barni hans. Kveðst kærði þá strax hafa greint lögreglunni frá því að vegna fyrri starfa í þágu þessa manns gæti hann ekki verið réttargæslumaður barnanna. Hann gæti hins vegar starfað sem verjandi mannsins, en af því hafi ekki orðið, þar sem fram hafi komið í máli lögreglumannsins að maðurinn væri þegar kominn með verjanda.

Þá kemur fram í greingargerð kærða að skömmu síðar hafi þessi maður komið á skrifstofu hans vegna annars máls. Hafi kærði þá spurt hann hvernig farið hefði með málið í Barnahúsi. Ástæða þeirrar spurningar hafi verið sú að kærði hafi verið ofurlítið undrandi á að hann skyldi leita til annars lögmanns, í stað þess að fela sér þessa hagsmunagæslu. Hafi þá komið í ljós að maðurinn vissi ekki um neitt mál í Barnahúsi og hafi kærði sagt honum sem var að lögreglan hefði hringt vegna einhvers máls sem væri í gangi en kærði vissi annars ekkert um.

Kærði kveðst þá hafa gert sér grein fyrir því að maðurinn vissi ekkert um málið og að trúlega væri um að ræða skýrslutöku sem grundvallaðist á undantekningarákvæði 104. gr. l. 88/2008. Hafði kærði þegar í stað samband við lögreglumanninn sem hafði beðið hann um að taka málið að sér og lét vita af því að hann hefði upplýst manninn um að eitthvað mál væri í gangi í Barnahúsi, en kærði hefði ekki vitað að það væri án vitundar mannsins.

Faðir barnanna fékk með þessum hætti vitneskju um mál varðandi hann og tækifæri til að ræða við börnin. Kemur fram í kæru að þetta hafi breytt vinnslu málsins, án þess að það hafi verið skýrt frekar.

II.

Kærandi krefst þess að nefndin beiti kærða viðurlögum samkvæmt 27. gr. lögmannalaga, nr. 77/1998.

Telur kærandi að með háttsemi sinni hafi kærði gerst brotlegur við bæði 22. gr. laga um lögmenn og 6. gr. siðareglna lögmanna

Kemur fram að starfsmenn kæranda telji að brot kærða gegn trúnaðarskyldu sinni hafi spillt rannsókn málsins, en nefndin lítur svo á, að þar sé vísað til sakamálarannsóknarinnar. Þá sé ófyrirséð hvaða afleiðingar brotið hafi á áframhaldandi vinnslu barnaverndarmálsins.

III.

Kærði krefst þess að kærunni verði hrundið og að kæranda verði gert að greiða honum kostnað sinn vegna vinnu við að svara kæruefninu.

Kærði leggur áherslu á að sér hafi ekki á neinum tímapunkti verið kynnt annað en að skýrslutakan í Barnahúsi væri vegna venjulegrar rannsóknar. Hafi hann ekki vitað betur en að sakborningur hefði sjálfur valið sér verjanda.

Kærði telur þagnarskyldu lögmanns samkvæmt 22. gr. l. nr. 77/1998 um hvaðeina sem honum er trúað fyrir í starfi sínu vera í þágu umbjóðanda hans. Í þessu tilviki hafi honum ekki verið trúað fyrir neinum persónulegum upplýsingum auk þess sem hann hafi ekki haft trúnað við neinn tiltekinn einstakling. Samkvæmt 2. mgr. 22. gr., sbr. einnig 20. gr. lögmannalaga beri lögmanni að vekja athygli þess sem til hans leitar ef hann telur einhverja hættu á að hagsmunirnir sem í húfi eru kunni að rekast á hagsmuni hans sjálfs, venslamanna sinna eða annars umbjóðanda, eða að samsvarandi tormerki geti risið við rækslu starfans. Einmitt þetta hafi kærði gert og raunar gengið lengra, því hann hafi hringt til lögreglunnar til að láta vita að hann hefði minnst á málið við umbjóðanda sinn.

Niðurstaða.

Sá sem telur lögmann hafa í störfum sínum gert á sinn hlut með háttsemi sem stríðir gegn lögum eða siðareglum lögmanna getur sent kvörtun til úrskurðarnefndar lögmanna, sbr. 1. mgr. 27. gr. lögmannalaga, nr. 77/1998. Í afgreiðslu á erindi sem berst nefndinni getur hún fundið að vinnubrögðum lögmanns eða veitt honum áminningu, ef um stórfelld eða ítrekuð brot er að ræða, sbr. 2. mgr. 27. gr. lögmannalaga. Ef sakir eru miklar eða lögmaður hefur ítrekað sætt áminningu getur nefndin í rökstuddu áliti lagt til við ráðherra að réttindi lögmannsins verði felld niður tímabundið eða hann sviptur réttindum.

Samkvæmt 1. mgr. 22. gr. lögmannalaga ber lögmaður þagnarskyldu um hvaðeina sem honum er trúað fyrir í starfi sínu.

Samkvæmt 6. gr. siðareglna lögmanna skal lögmaður halda upplýsingum, sem hann fær í starfi, frá óviðkomandi, þótt lögboðin þagnarskylda banni ekki.  Samkvæmt sömu grein má lögmaður ekki nota sér upplýsingar, sem honum hefur verið trúað fyrir í starfi, til hagsbóta fyrir gagnaðila. Þessi grein felur að mati nefndarinnar meðal annars í sér að almennt þurfa lögmenn að gæta trúnaðar um það sem þeir verða áskynja þegar til þeirra er leitað með mál, sem þeir taka svo ekki að sér.

Fyrir liggur að kærði í máli þessu skildi fyrirspurn lögreglunnar þannig, að um væri að ræða hefðbundna skýrslutöku í venjulegu sakamáli, þar sem sakborningi hefur verið kynnt sakarefni og hann hefur valið sér lögmann til að gæta hagsmuna sinna. Þá er óumdeilt að um leið og kærða varð þessi misskilningur ljós, hafði hann þegar samband við lögreglu og tilkynnti henni hvað komið hefði upp. Telur nefndin hafið yfir vafa að kærði braut ekki af ásetningi gegn trúnaðarskyldu sinni.

Það er kjarni þess álitamáls sem hér þarf að taka afstöðu til, hvort kærði sýndi af sér aðfinnsluvert aðgæsluleysi þegar hann nefndi „barnahúsmálið" við umbjóðanda sinn.

Við matið á því er til þess að líta að það heyrir til algjörra undantekninga að mál séu rannsökuð án vitneskju sakbornings og því hefur ekki verið haldið fram að kærða hafi verið gefið neitt sérstakt tilefni til að ætla að svo væri í þessu máli.Þvert á móti var nærtækt að kærði ályktaði að sakborningi væri kunnugt um málið, úr því að lögregla kynnti honum að sakborningur væri þegar kominn með verjanda án þess að láta þess getið að málið væri rannsakað án hans vitneskju.

Er það mat  nefndarinnar að hér hafi verið um að ræða einkar óheppilegan misskilning í símtali tveggja manna, sem kærða verði ekki kennt um. Sérstaklega virðist harkalegt að leggja ábyrgð á kærða að þessu leyti í ljósi viðbragða hans þegar honum varð ljóst hvers kyns var.

Rétt þykir að hvor aðili beri sinn kostnað af máli þessu.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð :

Kærði, P hrl., hefur í störfum sínum ekki gert á hlut kæranda, T, með háttsemi sem stríðir gegn lögum eða siðareglum lögmanna.

ÚRSKURÐARNEFND LÖGMANNA

Einar Gautur Steingrímsson, hrl., formaður

Kristinn Bjarnason, hrl.

Valborg Þ. Snævarr, hrl.

Rétt endurrit staðfestir

________________________

Haukur Guðmundsson